سياست ها و ضوابط تأسيس و فعاليت آزمایشگاه دامپزشكی

5/5

مقدمه

امروزه با افزايش جمعیت و نیاز روز افزون دسترسي به منابع غذايی ، اهمیت و ضرورت نظارت، کنترل و تضمین سلامت جوامع که مرهون تلاش هاي سازمان های دخیل در اين امور از جمله سازمان دامپزشكی کشور است بیش از پیش حس مي گردد. در اين خصوص مرکز ملی تشخیص، آزمايشگاه هاي مرجع و مطالعات کاربردي به عنوان بازوي کنترلی و تشخیصي سازمان دامپزشكي کشور در حوزه هاي تشخیص بیماری هاي دام، کنترل دارو و مواد غذايی و باقیماندهای دارويي با تجهیزات به روز و صد البته تلاش کارشناسان خبره و تجارب ارزنده در طي سال های گذشته ،توانسته است به رسالت خود در اين حوزه عمل نمايد. اين مرکز با توجه به ضروريت هاي سازمان دامپزشكي کشور و مخاطرات منطقه ای و جهانی، در راستای مانع زدايی، تسهیل و تسريع در ارائه خدمات به تولید کنندگان و بهره برداران علاوه بر شناسايی و استقرار روش هاي نوين و انجام آزمايش های متعدد ، وظیفه توسعه خدمات آزمايشگاهی و هدايت آزمايشگاه های ادارت کل و بخش خصوصی ، افزايش بهره وری و مشارکت در منابع انسانی و تجهیزاتی را در سرلوحه اهداف خود قرار داده است. از اين روسازمان دامپزشكی تدوين و به روز رسانی دستورالعمل تاسیس و فعالیت آزمايشگاه های دامپزشكی با توجه به شرايط علمي که جوابگوي نیازهای خدمات آزمايشگاهی اين عرصه باشد را برعهده گرفته و با همكاری پیشكسوتان و فعالین آزمايشگاهی بخش دولتی و غیردولتی اقدام به تهیه اين دستورالعمل نموده است.

ضوابط حاكميتی تأسيس
آزمایشگاه های دامپزشكی:

ضوابط حاکمیتی تآسیس آزمايشگاه های دامپزشكی شامل الزامات فني و الزامات صدور، تمديد، جابجائي وابطال/ از درجه اعتبار ساقط شدن مجوز مي باشد .

بخش اول: الزامات فنی تاسیس آزمايشگاه های دامپزشكی :
 الف. مشخصات محل تاسیس ، ساختمان و امكانات آزمايشگاه دامپزشكی:
1 – محل تأسیس آزمايشگاه دامپزشكی بايد داراي سند مالكیت و يا قرارداد اجاره نامه رسمي حداقل به مدت يک سال، با مساحت حداقل 60 مترمربع شامل ( بخش پذيرش نمونه،سرولوژي، میكروبیولوژي، اداري، سرويس بهداشتي، رختكن، انبار) با ارتفاع 270 – 300 سانتي متر باشد، براي ايجاد هر بخش ديگر آزمايشگاهي حداقل فضاي مفید 20 متر مربع با رعايت شرايط آزمايشگاهي الزامي است .
2 – نقشه کروکي محل آزمايشگاه، نقشه ساختمان آزمايشگاه و جانمايي تجهیزات آن بر اساس نوع فعالیت آزمايشگاهي متقاضي(سرولوژي ، میكروبیولوژي تشخیصي، پاتولوژي، کلینیكال پاتولوژي، مولكولي تشخیصي، انگل شناسي، کنترل کیفي شیمي خوراک دام و مواد غذايي ،میكروبیولوژی خوراک دام و مواد غذايي ، مولكولي مواد غذايي، ارزيابي باقیمانده هاي داوريي، سموم و مواد بیولوژيكي در خوراک دام و مواد غذايي ، کنترل کیفي شیمي دارويي و کنترلي کیفي دستگاهي دارو ، واکسن و مواد بیولوژيک و میكروبیولوژي دارويي( مطابق رديف 7 )آزمايشگاه هاي دامپزشكي( جدول شماره 1)ترکیب و تعداد نیروي انساني مراکز و شرکت ها( ابلاغیه شماره 31612 – 020 مورخ 27 / 12 / 99 وزير محترم جهاد کشاورزي ، همراه درخواست اولیه به نظام استان تحويل و در صورت تايید، يک نسخه از آن به همراه رونوشت برابراصل سند و يا اجاره نامه بايد در محل آزمايشگاه نگهداری شود .

 تبصره : درمورد املاک فاقد سندرسمی، ارائه مبايعه نامه يا اجاره نامه عادي با کدرهگیري حداقل سه ساله کفايت مي کند .

3 – نیازسنجی، جانمايی و طراحی معماری ساختمان آزمايشگاه دامپزشكی بايد توسط اشخاص حقیقی يا حقوقی ذيصلاح دارای تخصص وتجربه صورت پذيرد .

تبصره: تمام الزامات ضوابط و مقررات ملي ساختمان در ساختمان آزمايشگاه بايد رعايت گردد.

تبصره : رعايت ضوابط ارگان هاي مرتبط (محیط زيست، شهرداري) در تأسیس آزمايشگاه دامپزشكي الزامي است .

4 – محل استقرار آزمايشگاه بايد داراي فاصله کافي ( مطابق ضوابط و معیار های استقرار اماکن دامي و صنايع وابسته به دام) از واحد های دارای احتمال آلايندگي اعم از بیولوژيكي ، شیمیايي، فیزيكي و يا داراي ملاحظات بهداشتي مانند دامداري ها باشد.
5 – وضعیت تابش نور ، دما، رطوبت، جريان هوا و عدم ورود و نفوذ حشرات و جوندگان در آزمايشگاه بايد قابل کنترل باشد .
6 – سیستم تنظیم دماي هوا و تهويه مناسب باشد. هواکش مجهز به قاب توري يا کرکره ای ( بنا به نوع آزمايش واجد فیلتر مخصوص) به تعداد کافي متناسب با مساحت و فعالیت آزمون هاي مورد تقاضا، الزامي است. جهت جلوگیري از مخاطرات گازهاي ايجاد شده مانند بخش هاي شیمي نصب هواکش تا انتهاي مسیر(پشت بام) الزامي است
7 – به منظور کنترل فضاهاي آزمايشگاه دربرابرآلودگي ها تا حد امكان از پیش بیني پنجره هاي بازشو در آزمايشگاه اجتناب گردد و درصورت وجود پنجره بازشو، براي جلوگیري از ورود حشرات نصب توري الزامي خواهد بود. توصیه مي گردد تمام پنجره های آزمايشگاه از نوع دوجداره در نظرگرفته شود .

تبصره: درمحل انجام آزمايشات جريان مستقیم هوا نبايد وجود داشته باشد .

8 -کف، ديوار و سكوي آزمايشگاه بايد کاملا صاف، فاقد هرگونه خلل و فرج و قابل شستشو و ضدعفونی باشد اما در عین حال کف سُر ولغزنده نباشد .
9 – جهت نگهداري مواد و نمونهها فضاي مناسبي براي يخچال يا فريزرها جاسازي شود .
10 – جهت سترون کردن نمونه ها، فضای مناسب و مجزايی پیش بیني و اختصاص يابد
11 – محل دريافت نمونه ها بايد مجزا از محیط آزمايشگاه بوده و در نزديكي محل نگهداري نمونه باشد .
12 – جهت انجام آزمايشات خاص که نیازمند تجهیزات ويژه است، مطابق دستورالعمل شرکت تولیدکننده تجهیزات ، فضاي مورد نظر بايد طراحي و جانمايي گردد.
13 – انبار نگهداري نمونه و نمونه هاي شاهد بايد قفسه بندی و متناسب با تعداد نمونه اي که در درخواست اولیه متقاضي ذکر مي گردد فضاي کافی و امكان تهويه مناسب درآن فراهم باشد .
14 – استقرار نگهبان يا سرايدار اختیاری است، درصورت نیاز بايد محلي مجزا به اين منظور اختصاص يابد .
15 – آب لوله کشی ، سرويس بهداشتی ، آب گرم، روشنايي مناسب در طول روز و شب ضروری است و محل سرويس بهداشتی بايد از آزمايشگاه بطور مناسبي مجزا، دمپايي مخصوص داشته، هواکش و سیفون داشته باشد .
16 – براي حفظ و جلوگیري از افتادن وسايلي مانند کپسول گازهای مورد استفاده، اقدامات ايمني مناسب پیش بینی گردد .
17 – کمد يا قفسه مناسب و مجزا براي نگهداري لوازم و مواد مختلف وجود داشته باشد. اين قفسه ها بايد به گونه اي طراحي گردد که کاملا درزبندي شوند و به آساني قابل تمیزکردن باشند .
18 – فضاهاي آزمايشگاهي بايد به گونه اي طراحي گردد که امكان نشستن گرد وغبار بر وسايل، کمدها و لبه پنجره ها به حداقل برسد و نظافت روزانه و هفتگي آنها آسان باشد
19 – درموقعیت هاي کاري آزمايشگاهي و فضاهايي که لزوم کنترل عفونت وجود دارد ، پیش بیني روشويي ( ترجیحا با شیرآب خودکار) ضروري است.
20 – تا حد امكان تردد آسان افراد کم توان(معلول برروي ويلچر) به فضاهاي مربوطه ( بخش دريافت نمونه) وجود داشته باشد .
21 -عرض درها و راهروها براي جابجايي دستگاه ها مناسب باشد .
22 – جانمايي وسايل مطابق با اصول طب کار و محافظت فردي باشد. بخش هايي که نیاز به جابجايي نمونه بیشتري دارند به بخش دريافت نمونه نزديک تر باشند.
23 – تا حد امكان تغییرات و توسعه در فضاها وجود داشته باشد.
24 – ابعاد و فضاهاي کاري درآزمايشگاه متناسب با بیشترین تعداد افراديکه هم زمان درآن محل کار مي کنند، تعیین گردد.
25 – برق اضطراري براي يخچال ها و فريزرهای نگهداري کیت، آنتی ژن ، محیط کشت و نمونه ها پیش بیني و شبكه کابل کشي مناسب در ساختمان وجود داشته باشد .
26 – آزمايشگاه دامپزشكي بايد مجهز به رايانه، سامانه هاي مورد نیاز( مانند لیمز)، نمابر، تلفن ثابت، وسايل ايمنی واطفاء حريق، جعبه کمک های اولیه و تابلوهای مناسب معرفي بخش هاي مختلف باشد .
27 -حفظ مستندات قانوني دريافت وجه آزمايش از متقاضیان الزامی است .
28 – در زمان بروز بیماري هاي همه گیر و يا شرايط خاص که سازمان اعلام نمايد، موسس آزمايشگاه موظف به همكاری برای ارائه خدمات آزمايشگاهی مورد تقاضای سازمان با دريافت هزينه ها مطابق تعرفه مي باشد .

بخش دوم. الزامات صدور مجوزتاسیس آزمايشگاه دامپزشكی

الف: شرايط متقاضی ( مؤسس ) اخذ مجوز تأسیس آزمايشگاه دامپزشكي :

 1 – دارا بودن تابعیت جمهوري اسلامي ايران.

 2 -داشتن مدرک تحصیلي دکتري عمومي دامپزشكي و يا مدرک تحصیلي دکتري تخصصي دامپزشكي

تبصره : دارندگان مدرک دکتري تخصصي دامپزشكي (فاقد پايه دکتري عمومي دامپزشكي) با پايه هاي ساير رده هاي دامپزشكي صرفاً مجاز به تأسیس آزمايشگاه اختصاصي مرتبط با مدرک تحصیلي هستند .

 3 -انجام خدمت دوره ضرورت يا معافیت قانوني (ويژه آقايان) با ارائه کارت معتبر .

 4 -داشتن عضويت در سازمان نظام با ارائه کارت عضويت معتبر.

 5 – نداشتن محرومیت از اشتغال به حرفه دامپزشكي مطابق بندهاي (و) ، (ز) ، (ح) و (ط) موضوع مجازات هاي انتظامي مندرج در ماده
( 20 ) آئین نامه اجرايي رسیدگي به تخلفات صنفي و حرفه اي شاغلان حرفه دامپزشكي در دوره محكومیت .

 6 -عدم اشتغال در دستگاه ها و سازمان هاي دولتي اعم از لشكري وکشوري، مراکز و موسسات آموزش عالي و تحقیقاتي دولتي و غیردولتي و نهادهاي عمومي و شرکت هاي دولتي .

 تبصره: اشتغال به تحصیلات تكمیلي براي مؤسسین آزمايشگاه هاي دامپزشكي موجود و فعال مشروط به معرفي مسئول فني واجد شرايط مي باشد .

 7 -نداشتن هرگونه پروانه اشتغال از سازمان يا مجوز تأسیس از سازمان نظام يا مراجع مرتبط ذي صلاح ديگر .

 8 -کسب حد نصاب امتیاز لازم بر اساس جدول شماره (1)

ب - شرايط مسئول فنی آزمايشگاه دامپزشكی:

1 – دارا بودن تابعیت جمهوري اسلامي ايران. 

2 – دارا بودن دانشنامه دکتراي عمومي دامپزشكي يا گواهي نامه موقت پايان تحصیلات دکتري عمومي دامپزشكي و دکتري تخصصي دامپزشكي(فاقد پايه دکتري عمومي دامپزشكي) با پايه پیرادامپزشكي براي آزمايشگاه هاي اختصاصي .

3 – انجام خدمت دوره ضرورت يا معافیت قانوني (ويژه آقايان) با ارائه کارت معتبر .

4 – داشتن عضويت در سازمان نظام با ارائه کارت عضويت معتبر.

5 – محروم نبودن از اشتغال به حرفه دامپزشكي مطابق بندهاي (و)، (ز)، (ح) و (ط) موضوع مجازاتهاي انتظامي مندرج در ماده (20 ) آئین نامه اجرايي رسیدگي به تخلفات صنفي و حرفه اي شاغلان حرفه دامپزشكي در دوره محكومیت.

6 – عدم اشتغال دردستگاه ها و سازمان هاي دولتي اعم از لشكري وکشوري، مراکز و موسسات آموزش عالي و تحقیقاتي دولتي و غیردولتي و نهادهاي عمومي غیردولتي و عدم اشتغال به تحصیلات تكمیلي براي صدور و تمديد مجوز/پروانه .

7 – نداشتن هرگونه مجوز يا پروانه اشتغال از سازمان، سازمان نظام يا مراجع ذيصلاح ديگر.

8 -داشتن سابقه کار در آزمايشگاه حداقل به مدت يكسال و يا گذراندن دوره کارورزي به مدت سه ماه در يكي از مراکز آزمايشگاه دولتي و يا غیر دولتی  (با معرفي نامه اداره کل دامپزشكي استان )

– تبصره : دوره کارورزي براي متقاضیان واجد مدرک دکتري تخصصي مرتبط با آزمايشگاه، دو ماه می باشد .

نحوه محاسبه امتیاز:

محاسبه امتیاز مورد نیاز براي صدور مجوز تأسیس آزمايشگاه هاي دامپزشكي بر اساس جداول شماره ( 2 – 3 – 4 – 5 – 6 ) انجام مي پذيرد.

تبصره : کلیه مستندات مربوط به نحوه محاسبه امتیاز هر متقاضي بايد در پرونده مربوط بايگاني و براي فرآيندهاي نظارتي در دسترس باشد و امتیاز مكتسبه بايد در قالب فرم پیوست شماره 2 تحويل متقاضي شود .