سازمان جهانی بهداشت دام مهمترین سازمان بین المللی در زمینه ی پیشگیری و کنترل بیماری های دامی و بیماری های مشترک بین انسان و حیوان و ارائه استاندارد ها و مقررات مربوط به پیشگیری از گسترش این بیماری هاست. همچنین آن سازمان نماینده اجرایی سازمان جهانی تجارت در رابطه با ارائه استاندارد های بین المللی در مورد تجارت دام و فرآورده های دامی می باشد .
امروزه صد و هشتاد کشور در جهان به عضویت این سازمان درآمده اند که جمهوری اسلامی ایران نیز یکی از آن ها می باشد . از اقدامات مهم این سازمان با همکاری سازمان فائو در سال های اخیر می توان به طراحی و اجرای برنامه ریشه کنی بیماری طاعون گاوی در جهان اشاره کرد . برنامه ریزی برای ریشه کنی بیماری طاعون نشخوارکنندگان کوچک و بیماری تب برفکی در جهان تا سال 2030 میلادی از دیگر برنامه های مشترک این سازمان و سازمان فائو می باشد .
مدیریت و ساختار سازمان جهانی بهداشت دام
مجمع عمومی سازمان جهانی بهداشت دام، بالاترین ارکان تصمیم گیری در آن سازمان است و شورای مرکزی، مدیر کل ، کمیسیون های منطقه ای و کمیسیون های تخصصی مجری دستورات و تصمیمات آن مجمع محسوب می شوند. هر کشور عضو در مجمع عمومی یک نماینده دارد و برای تصمیم گیری در این مجمع، هر کشور فقط دارای یک رای است. مجمع عمومی برای تصمیم گیری، حداقل سالانه یک جلسه برگزار و تصمیمات آن به صورت قطعنامه ارائه می گردد. مجمع عمومی همچنین اعضای شورای مرکزی و کمیسیون های تخصصی را نیز انتخاب می کند و استانداردهای سازمان جهانی بهداشت دام را که در قوانین و مقررات آن سازمان و کتابچه آزمایشات تشخیصی و واکسن ها منتشر می شود را به تصویب می رساند. تایید رسمی وضعیت بیماری ها در کشورهای عضو نیز از وظایف مجمع است و همچنین مجمع فهرست مراکز همکاری کننده با سازمان و آزمایشگاه های مرجع را به تصویب می رساند. انتخاب مدیرکل سازمان برای دوره های ۵ ساله از دیگر وظایف مجمع می باشد.
اعضای شورای مرکزی هر سه سال یکبار انتخاب می شوند .این شورا نمایندگی مجمع عمومی را در بین جلسات مجمع بر عهده دارد و وظیفه دارد که موضوعات مدیریتی و فنی را جهت ارانه به مجمع عمومی آماده نماید. به عبارت دیگر شورا برنامه کار فنی سازمان و میزان بودجه و نحوه استفاده از آن را تهیه و جهت تصمیم گیری به مجمع ارائه می نماید. شورا دارای یک رئیس و یک معاون و پنج عضو می باشد. لازم به ذکر است که اگر نماینده کشوری تغییر پیدا کند تمام پست های نماینده قبلی در سازمان، از جمله عضویت در شورا و کمیسیونهای منطقه ای به حالت تعلیق در می آید و باید دوباره مجمع در این رابطه رای گیری و از میان نمایندگان کشوری موجود برای جایگزینی فرد مذکور اتخاذ تصمیم نماید. البته با تصویب مجمع، عضویت نماینده قبلی در . کمیسیون های تخصصی ممکن است تعلیق نشود.
تاریخچه سازمان جهانی بهداشت دام
در سال ۱۹۲۰م. به علت حمل و نقل گورخر از هندوستان به برزیل و توقف کشتی آن در بندر آنتورپ بلژیک، بیماری طاعون گاوی که مدت ها در اروپا دیده نشده بود در آن کشور شیوع یافت. بنابر این مسئولین ۲۸ کشور و ولایت در سال ۱۹۲۶ م. توافق نمودند که برای جلوگیری از انتقال بیماری های دامی از یک نقطه از جهان به نقطه دیگر، دفتر بین المللی بیماری های همه گیر دامی در پاریس تشکیل شود.
به دنبال این توافق و تا ابتدای سال ۱۹۲۷ بیست و چهار کشور از کشورهای مذکور، تاسیس آن دفتر را در کشور خود به صورت قانونی به تصویب رساندند و در همان سال اولین جلسه عمومی کمیته بین المللی آن دفتر تشکیل شد. در این جلسه ۲6 نماینده از کشورها و ولایات شرکت کرده بودند و در آن اولین رئیس و مدیر دفتر انتخاب شد و مقرر گردید تا آن دفتر به صورت منظم یک بولتن درباره بیماری های دامی منتشر کند.
در سال ۱۹۲۸ در کنفرانسی که در ژنو تشکیل شد دفتر بین المللی بیماری های همه گیر دامی، اصول مربوط به پلیس بین المللی بهداشت دام را مشخص نمود. در این اصول آمده بود که در زمینه تضمین سلامتی دامها و حمل و نقل بی خطر آنها در سطح جهان، تنها به کشورهایی می توان اطمینان کرد که تشکیلات دامپزشکی مناسب داشته باشند.
تشکیل یک کمیسیون دائمی برای مدیریت دفتر در مجمع عمومی سال ۱۹۲۹ تصویب شد.
با تشکیل سازمان خواروبار و کشاورزی سازمان ملل متحد (فائو) در سال ۱۹46 و سازمان جهانی بنا۔ اشت در سال ۱۹4۸ که قسمتی از فعالیت آنها با فعالیت سازمان جهانی بهداشت دام همخوانی داشت نیاز به وجود سازمان جهانی بهداشت دام زیر سوال رفت. با اینهمه در سال ۱۹۵۱ جایگاه آن دوباره تثبیت شد و در سال ۱۹۵۲ توافق رسمی همکاری بین سازمان فائو و دفتر بین المللی بیماری های همه گیر دامی امضا گردید توافق مشابهی با سازمان جهانی بهداشت در سال ۱۹6۰ امضا شد.
در سال ۱۹۵۷ و بعد از تشکیل جامعه اروپا همکاری دفتر بین المللی بیماری های همه گیر دامی برای تدوین مقررات و قوانین مربوط به بهداشت دام با آن جامعه آغاز شد و در سال ۱۹۹۳ سازمان جهانی تجارت با دفتر بین المللی بیماری های همه گیر دامی موافقت نامه امضا نموده و آن دفتر را نماینده خود در مورد تعیین اصول و معیارها برای تجارت بین المللی دام و فراورده های دامی معرفی کرد.
در سال 2003 دفتر بین المللی بیماری های همه گیر دامی به سازمان جهانی بهداشت دام تغییر نام داد اما مقرر شد که نام مخفف آن یعنی O.I.E حفظ شود .